OPOJA

Nexhat Ibrahimi

Jeta ka dashur që autorin ta njoh nga distanca, fillimisht

nga miqtë e përbashkët e më pastaj nga veprat e tij të

përkthyera në gjuhën shqipe. Edhe pse nuk jam i thirrur

të flas për të, sepse ka më të thirrur sesa unë, megjithatë

në këtë rast do t’i shtroj përshtypjet e mia modeste para

auditorit të respektuar që kam para vetes.

Osman Nuri Topbashi (Stamboll 1942) është njëri prej

teologëve dhe intelektualëve me dhunti të rrallë. Ai

shkruan lehtë, qartë dhe thjeshtë. Stili i tij është i kap

-

shëm, mahnitës dhe, do ta quaja, magjik. Ai trajton tema

të vështira me një gjuhë të shkoqitur e të kuptueshme

për të gjitha shtresat. Duke lexuar veprat e tij, tek ai zbuloj

një natyrë kreative, zbuloj se vepra e tij reflekton qetësi të

brendshme, urti, mirëkuptim ndërmjet njeriut dhe botës

që e rrethon, por i cili me po aq guxim flet për fenome

-

net dhe dukuritë që shumë autorë të tjerë i heshtin. Ai

nuk nxiton drejt zhurmës dhe qëndron larg pangopësisë

për të qenë në qendër të vëmendjes, ndërsa në dëm të

oponentëve, nëse do të mund t’i quaja kështu rivalët e

tij ideorë...

ii

. Vepra "

o

smanët, me persona

L

itetet dhe

institucionet e tyre monumenta

L

e”

Libri që po trajtojmë, është botuar në gjuhën turke në

vitin 1999, kurse në gjuhën shqipe në vitin 2009. Për fat të

keq, u desh të kalojnë 3-4 vite për ta shqyrtuar, që paraqet

një lëshim për të gjithë ne. Përse e them këtë? Për arsye

se leximi i veprës sjell reflekse që përballen, fërkohen dhe

ndeshen me probleme si nga e kaluara, ashtu dhe nga e

tashmja dhe e ardhmja.

Vepra paraqet një temë, që në pikëpamjen fetare, mo

-

rale, por edhe politike, ekonomike dhe kulturore ndërli

-

dhet drejtpërdrejt edhe me hapësirën tonë, por edhe me

njerëzit tanë, si sundues apo të sunduar. Vepra paraqet

një tërësi homogjene, ndarë në dy pjesë: e para paraqet

pjesën politike, ushtarake dhe ekonomike dhe e dyta pa

-

raqet pjesën fetare, shpirtërore, morale dhe kulturore.

iii

.

d

isa përsiatje rreth përmbajtjes

së

V

eprës "

o

smanët”

Autori, edhe pse jo historian, në mënyrë brilante, shti

-

gjeve të Mukaddimes së Ibn Haldunit, e fillon veprën e

tij duke e përkufizuar historinë:

"Popujt dhe kombet i japin

vazhdimësi vitalitetit të tyre në skenën e historisë, në sajë të

elementeve të vetëdijshmërisë besimore-fetare, gjuhësore

dhe historike”

, (fq. 7) për të vazhduar më tutje:

"Historia

është një pishtar, i cili, me anë të evidentimit dhe analizës

së shkaqeve dhe rezultateve të përjetuara nga njerëzimi

në kornizën e këtyre dy elementeve, u ndriçon popujve dhe

kombeve rrugët e tyre vetjake.”

(fq. 7)

Historianët dhe historiografinë, pa tre elementet bazë

(1.

vetëdijshmëria besimore-fetare,

2.

gjuhësore dhe

3.

histo

-

rike)

, autori, i quan të ndikuar nga autorë armiq të Islamit

dhe të Turqisë dhe me koncepte të shtrembëruara, që nuk

do ta shpjegojnë saktë të kaluarën, as që do të orientohen

drejt së ardhmes. (fq. 8)

Me pjekuri të pashembullt autori pohon se

"për sa

kohë që një komb njeh historinë e vërtetë dhe udhëzuesit

materialë-shpirtërorë të tij, si dhe i vlerëson ata siç duhet,

tregon se është një komb i madh e i përparuar.”

Duke marrë

parasysh se kjo është një sëmundje që ka përfshirë shumë

popuj, jo vetëm Turqinë, por edhe ne shqiptarët, kërkesa

për rishkrimin e historisë, është imediate në të gjitha pi

-

këpamjet: intelektuale, shkencore, politike, ekzistenciale.

Këtë e thotë bukur Efendi

Topbash: "Kurrë s’ka qenë e sigurt

e ardhmja e atyre që nuk mbështeten në të kaluarën”

, për

-

katësisht

"Rrënjët duhet të na zgjaten kah e kaluara, kurse

degët, kah e ardhmja!”

(fq. 9)

Osman Nuri Topbash, me sens prej historiani e analisti